For beginner only: Những điều nên biết trước khi mua amply và pedal

Bài viết của @ozzybui

Xin chào các bạn !

Mình lập ra topic này để dành cho các bạn mới chơi guitar vào đây tham khảo một số kiến thức khi đi mua phơ và amp (Các vấn đề về chọn guitar mình ko rành lắm nên để dành cho người nào có kinh nghiệm hơn). Khi lang thang trên các diễn đàn, mình thấy rất nhiều topic hỏi về các vấn đề như : mua phơ gì, mua amp gì, con phơ này ra sao, con amp kia ra sao, v.v… Bản thân mình trước đây cũng gặp rất nhiều vấn đề như vậy, và đã mua, rồi bán tương đối nhiều phơ hoặc amp, chỉ để thử xem tiếng nó ra sao. Chính vì vậy, mình lập ra topic này để chia sẻ với các bạn một số kinh nghiệm mà mình có được. Xin nhắc lại, topic này lập ra dành cho các bạn mới vào nghề đọc, vì kiến thức của mình cũng chả phải cao siêu gì để viết cho các bác đã lâu năm chinh chiến trong nghề. Cũng mong các bác cao thủ chung tay góp sức cho topic ngày càng chất lượng. Trong diễn đàn đã có những bài viết về những vấn đề cơ bản của amp, và effect riêng, tuy nhiên mới chỉ dừng lại ở việc đưa ra thông tin. Trong bài viết của mình, tôi sẽ chỉ đưa ra những thông tin thật cần thiết cho những bạn mới vào nghề, giúp các bạn tìm hiểu và mua đc amp hoặc effect đúng với mong muốn.

Dài dòng thế là đủ rồi. Mình xin bước vào vấn đề chính. Thông thường, những bạn mới chơi thường gặp các vấn đề chính như sau :

- Không biết nên mua phơ (amp) gì để chỉnh được ra tiếng giống như của “thần tượng” ;
- Không hiểu biết đúng về các loại phơ dẫn đến việc mua thừa (thiếu) hoặc ko mua đúng loại mình cần ;
- Kinh phí hạn hẹp ;

Vậy là sao mua được một bộ đồ nghề phù hợp với sở thích và túi tiền của bạn đây ???

Trước hết, bạn cần phải biết được chức năng của từng loại, phơ là gì, amp là gì. Về nguyên tắc, bạn chỉ cần một cây guitar và 1 con amp. là xong (amp. ở đây hiểu là phần khuếch đại công suất và thùng loa). Có thể so sánh amp. của guitar điện cũng giống như thùng đàn của guitar thùng vậy, cả 2 đều đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra tiếng đàn đặc trưng. Có rất nhiều nghệ sĩ trên thế giới cũng như dân chơi nghiệp dư chỉ sử dụng guitar và amp là chính, các effect khác chỉ gọi là thêm mắm thêm muối thôi.

Cấu tạo của 1 amp thông thường gồm các bộ phận sau :
Tiền khuyếch đại (preamp) ->Âm sắc (EQ, hay tone stack) ->FX Loop (ko biết dịch là gì) -> Khuyếch đại công suất -> Loa.

Mạch preamp dùng để khuếch đại tín hiệu từ đầu vào đến một ngưỡng nào đó vừa đủ để cho mạch khuếch đại công suất làm việc. Nghe thì hơi lằng nhằng nhưng ví dụ sau sẽ giúp các bạn hiểu rõ chức năng cơ bản của bộ preamp là gì. Giả sử bạn có 1 loa vi tính, 1 ipod và 1 cái micro. Khi bạn cắm loa vi tính vào ipod thì khi play ipod, loa sẽ phát ra âm thanh từ ipod. Nhưng cùng 1 đường tín hiệu đó, nếu cắm trực tiếp micro vào loa vi tính thì sẽ ko nghe thấy gì hoặc là nghe rất bé. Đó là vì tín hiệu từ micro chưa đc khuếch đại đủ mạnh để cho loa (khuếch đại công suất) làm việc. Chức năng thứ hai của preamp là tạo ra tiếng guitar đặc trưng. Mỗi một hãng amp khác nhau có cách thiết kế mạch preamp khác nhau, cho ra tiếng của mỗi loại amp khác nhau. Nổi tiếng, và được ưa chuộng nhất trên thế giới phải kể đến 3 hãng, đặc trưng cho 3 loại tiếng khác nhau như : Fender – mạnh về tiếng clean, Marshall – mạnh về tiếng overdriver và Mesa Boogie – mạnh về tiếng dist.

Phần EQ thì chắc các bạn đã biết : để chỉnh âm sắc cho amp.

FX loop : đây là 1 khái niệm tương đối lạ với các bạn mới. Ngay cả với mình nó cũng là 1 khái niệm mơ hồ. Mình xin giải thích như sau, ko biết có đúng ko : trong các loại pedal dùng với guitar, ko phải pedal nào cũng cắm trước amp như các bạn tưởng. Các loại pedal như : compressor, overdriver, dist. EQ (tạm gọi là pedal loại 1) thường hay cắm trước amp. Còn các loại pedal tạo FX, như chorus, delay, reverb, flanger (pedal loại 2) thường cắm sau preamp và trước phần khuếch đại công suất. Sơ đồ như sau :
Guitar -> Pedal loại 1 -> Preamp ->EQ ->Pedal loại 2 ->Khuếch đại công suất.
Như vậy FX loop chính là nơi để bạn cắm pedal loại 2. FX loop thường bao gồm 2 jack cắm : Send và Return. Send dùng để gửi tín hiệu từ preamp đến pedal loại 2, còn Return dùng để gửi tín hiệu từ pedal loại 2 về amp. Tôi xin ko trình bày them vấn đề FX loop serial, hay parallel, sợ bài quá lằng nhằng.

Power amp và loa cũng quan trọng không kém gì phần preamp, cũng đóng 1 vai trò quan trọng trong việc tạo ra âm thanh đặc trưng cho một amply, nhất là các amply dùng bóng đèn. Phần power amp, trước hết, người ta quan tâm đến kiểu của nó: là class A hay AB, là single end hay Push Pull (định nghĩa về các loại này tôi xin ko bàn ở đây vì nó khá là rắc rối và khó hiểu). Mỗi loại này cho ra 1 sound rất đặc trưng, đại loại như: amp class A hoặc là single end cho ra tiếng clean rất hay, tuy nhiên tiếng tè không hay lắm. Ví dụ cho loại amp này là amp VOX AC30 (có Bryan May – Queen dùng). Sau đó là loại bóng dùng cho amply. Các amply có nguồn gốc từ Mỹ thì thường dùng bóng 6V6 (cho amp công suất thấp) và 6L6 cho các amply công suất cao ; còn các amply Anh thường dùng bóng EL84 và bóng EL34. Ngay cả từng loại bóng, khi thay các đèn của hãng khác nhau, hoặc thậm chí đèn cùng hãng thì sound cũng đã thay đổi ít nhiều rồi. Về sự khác nhau cụ thể của từng bóng này, tôi chưa có dịp làm thí nghiệm trên cùng 1 amply với nhiều bóng khác nhau nên ko dám đưa ra kết luận, ai có hiểu biết thì giúp tôi trả lời vấn đề này. Về công suất của power amp cũng quan trọng. Một tube amp 5W là kêu đủ to (nếu ko nói là quá) trong 1 căn hộ chung cư, 1 tube amp 18W là đủ xài để đánh trong club. Tuy nhiên bây giờ tôi ko nói đến độ to của amply mà muốn nói đến công suất cũng ảnh hưởng đến sound. Bạn có thể hỏi tôi rằng: mua amp 50W rồi vặn nhỏ lại để chơi trong nhà, và vặn lớn khi diễn live trên sân khấu thì tiện dụng hơn chứ. Nghe thì có vẻ đúng nhưng tôi đọc được trên các diễn đàn rằng không phải ai cũng muốn như vậy. Vì power amp, ngoài chuyện khuếch đại ra, thì khi bắt nó hoạt động hết công suất, nó cũng làm méo tiếng tương tự như các bóng preamp. Overdriver sound của bóng công suất tuy ko méo nhiều nhưng lại có phần dynamic hơn, nghe khỏe khoắn hơn. Tôi có nghe được là Van Halen dùng thủ thuật “ép” đèn hoạt động vượt ngưỡng cho phép, khiến đèn hư rất mau, chỉ đánh vài tiếng là phải thay đèn, nhưng đổi lại, cho ra sound rất đặc trưng. Nói đến power amp mà bỏ qua các loại loa thì quả thật là thiếu sót. Dân nghe nhạc nói chung đều biết màng loa, củ loa, thùng loa đóng góp rất nhiều vào chất âm. Trong lĩnh vực guitar cũng vậy. Trước hết là loại loa. Dân chơi rock nặng thường chuộng celestion V-30, trong khi chơi classic rock lại thích greenback hơn. Số lượng loa cũng quan trọng. Từ 2, hoặc 4 hay 8 loa cho âm lượng và âm thanh khác nhau. Chơi rock nặng thì ít nhất phải từ 2 loa trở lên. Còn chơi jazz, blues thì 1 loa cũng ok. Kích thước và chất liệu làm thùng loa cũng quan trọng ko kém. Ko phải tự nhiên 1 bộ cabinet 4x12 V-30 có giá là 400$, nhưng cũng có 1 bộ cabinet 2x12 V-30 có giá 1500$. Dân chơi rock nặng nếu dùng cabinet 2x12 thì cũng đóng thùng to hơn, cho nhiều bass hơn. Việc cabinet kín hoặc hở sau (open back) cũng làm cho sound khác.

Túm lại, phải có đủ cả 3 phần gồm preamp, power ampkết hợp với cabinet nữa thì mới cho ra âm thanh mong muốn.

Tuy nhiên, để thực hiện được cái điều tưởng chừng rất đơn giản mà tôi đã nói (1 guitar + 1 amp) lại vô cùng phức tạp. Thứ nhất : 1 con amp. để cho ra tiếng hay thường rất đắt : rẻ thì cùng 500$, trung bình thì 1000$ mà đắt thì vô cùng. Thứ hai, việc sử dụng và bảo quản các amp này thường rất phức tạp. Các amp này thường chỉ có 1 hoặc cùng lắm là 3 loại tiếng khác nhau, chính vì vậy, người sử dụng phải xác định rõ thể loại nhạc mình chơi, qua đó mua amp phù hợp với dòng nhạc mình chơi, ko thể chỉ dùng 1 amp mà chơi được nhiều tiếng khác nhau, để chơi nhiều loại nhạc khác nhau được. Thêm vào đó, khi record hoặc diễn live phải dùng micro, preamp, v.v… gây lằng nhằng. Khối lượng lớn gây khó khăn trong việc vận chuyển.

Chính vì vậy, người ta mới sinh ra các loại effect, hoặc kết hợp với amp. (phơ cục), hoặc dùng 1 mình (phơ bàn – giả lập), để nhái lại tiếng của amp.

Từ những điều trên, mình xin có những gợi ý sau cho các bạn khi chọn phơ và amp.

1. Nếu bạn là người có nhiều tiền, đã xác định rõ dòng nhạc chơi, có đam mê, ko ngại phức tạp thì amply đèn là sự lựa chọn cho bạn đấy. Trong bài viết này mình ko đề cập nhiều đến các loại amply này, xin hẹn các bạn dịp khác nhé.

2. Bạn có nhiều tiền, nhưng ko muốn có 1 thiết bị phức tạp, khó sử dụng thì bạn chọn phơ bàn đi. Mình chưa đc chơi nhiều loại phơ bàn lắm, nhưng qua những gì mình đã chơi thì mình có nhận xét như sau : Nếu bạn chơi các thể loại nhẹ (pop, blues, jazz, hard rock) thì bạn nên chọn VOX tonelab. Còn nếu bạn chơi các thể loại nặng, metal, heavy thì POD line6 là rất phù hợp với bạn. PODxt hay X3, đều tốt cả. Nếu bạn ko quá chú trọng và tone của guitar, đặc biệt là tone overdriver hay dist. thì bạn chơi phơ của boss đi. Mình đánh giá phơ của boss ko mạnh khi giả lập tiếng guitar, tuy nhiên phần effect của nó lại hơn hẳn các phơ khác. Phơ digitech mình chưa xài nên ko có ý kiến gì cả. Tuy nhiên, dùng phơ nào cũng thế, muốn nó kêu hay thì bạn cũng phải có loa tương đối hay một chút. Có thể khi bạn đánh qua tai nghe thì rất hay, nhưng cắm vào loa vi tính thì nó cứ thế nào ấy. Đó là vì loa vi tính của bạn chỉ hay ở dải cao và thấp thôi (treb và bass) còn dải trung – dải đặc trưng của tiếng guitar – thì nó lại ko hay lắm.

3. Bạn ko dư dả lắm, và cũng ko ngại 1 đống thiết bị lằng nhằng : mua amp và phơ cục. Mình xin nhấn mạnh nhé : mua amp và phơ cục chứ ko phải chỉ mua phơ cục ko. Vì nếu bạn chỉ mua phơ cục thôi mà ko có amp thì cũng coi như ko. Vì khi bạn cắm guitar qua phơ rồi qua loa vi tính hay mixer rồi qua loa PA xịn cỡ mấy thì cũng ko ra tiếng guitar. Bạn cứ mua lấy 1 con loa tập nào đó, đắt rẻ ko quan trọng mấy, tùy vào tầm tiền của bạn. Lời khuyên dành cho các bạn như sau : chia số tiền mà các bạn có làm 3 phần : 1 phần mua 1 con amp – loa tập, 1 phần mua 1 cục pedal overdriver hoặc dist, và 1 phần … cất đi. Có nhiều bạn muốn mua thêm các FX khác như delay, chorus, compressor, v.v… nhưng theo mình là chưa nên. Tone của guitar, quan trọng nhất là overdriver hoặc dist (tùy dòng nhạc). Nếu bạn chưa ưng ý với tone của bạn, thì dù có mua thêm FX gì đi nữa thì dở vẫn hoàn dở. Vì vậy mình mới khuyên các bạn cất 1/3 số tiền đi, để dành để đầu tư vào amp, hoặc vào pedal overdriver hoặc dist khác, hoặc đầu tư vào đàn, pick-up, v.v… cốt sao cho được tone hay cái đã. Sau thì sắm FX gì thì sắm (theo mình, mua con EQ trước là nhứt, sau đó thì đến delay). Những pedal mình đã sử dụng và thấy hay : overdriver : ts808 (hơi mắc), boss sd1, mxr zw-44, boss ds-1 (overdriver + dist), dist : metal muff, mi audio tube zone. Các bạn chơi loa tập và FX thường ko đc lâu vì nó lằng nhằng, lại khó có tone hay nên sau 1 thời gian thường bán đi, lên phơ bàn. Đó cũng chính là lý do mình khuyên các bạn đầu tư it ít tiền vào đây thôi. Sở dĩ mình nói rằng chơi kiểu này tone khó hay vì ở VN tìm đc 1 con loa tập hay hay khó lắm. Chưa nói đến các loại pedal cũng ko nhiều loại hay. Bạn đã chấp nhận đi vào con đường này thường phải đổi đi đổi lại nhiều cho đến khi có đc tone như ý. Tuy nhiên, theo mình, khi mới bắt đầu chơi guitar thì đi theo con đường này là hay nhất.

4. Bạn có ít tiền. Có 2 cách : Một là mua ngay 1 con behringer Vamp2. Mình đã thử chơi con này, và thấy là nó ko tồi chút nào khi so sánh với giá của nó. Còn nếu bạn vẫn ko đủ tiền mua Vamp ? Bạn nên mua 1 con VOX amplug. Có 3 loại cơ bản cho bạn chọn : VOX AC30 – cho bạn muốn tiếng clean hay, Classic rock – cho bạn muốn tiếng overdriver hay và Metal – cho bạn chơi loại nặng. Cái thiết bị nhỏ xíu này hay hơn mình tưởng nhiều – con nào cho ra đúng tone của dòng đó. Nhược điểm của con này là ở VN khó kiếm, và sau nữa là chỉ có đúng 1 tone duy nhất. Giả sử bạn vừa muốn clean, vừa muốn overdriver thì chỉ có cách mua 1 con AC30, 1 con classic rock rồi mua thêm 1 cái footswitch thôi. Theo mình, nếu ko có nhiều tiền thì bạn cứ cố gắng mua 1 con này đi, rồi chịu khó chơi, nghịch nó, vì nó tuy ko có nhiều tiếng như lại rất hay, giúp bạn có được định nghĩa về các loại tiếng mà nó đặc trưng, rằng là clean thế nào là hay, overdriver thế nào là hay, v.v… để sau này biết mà chọn các thiết bị khác khi muốn nâng cấp. Con amplug cũng ko chỉ là lựa chọn cho các bạn ít tiền, mới vào nghề. Nhiều người chơi guitar cũng sắm cho mình thiết bị này để tập với tai nghe – những lúc ko muốn làm phiền đến người khác hoặc lười setup đồ nghề của mình.

Trên đây là 1 số gợi ý cho các bạn mới vào nghề trước khi mua phơ hay amp. Tuy nhiên, trước đó thì các bạn phải chọn cho mình đc 1 con guitar ưng ý đã. Tôi ko phải là người giỏi văn, nên viết chưa dễ hiểu và có hệ thống. Các cao thủ có góp ý hoặc bổ sung thì xin mời post, mình và các bạn mới rất hoan nghênh. Hi vọng bài viết giúp các bạn có được sự lựa chọn đúng. Có chỗ nào thắc mắc các bạn cứ post, mình sẽ cố gắng trả lời.

Tiện hỏi cái ? Hiện nay các dòng amp có tích hợp od lẫn dis không thế admin ví dụ mấy con Randall dòng RG chẳng hạn, nó có 3 kênh trong đó kênh 1 là clean kênh 2 theo nhiều người review thì nó cho tiếng kiểu Dimebag mà Dimebag chơi metal nên dĩ nhiên phải có dis lẫn od

Amp tích hợp cả OD và dist không những có mà có nhiều! Có thể kể đến 1 số model như: Marshall JCM2000, Marshall JVM, Marshall Vintage Modern, Mesa Boogie Dual Rectifier, Soldano SLO100, Soldano Hot Rod, Bogner Ecstacy, v.v....

Anh hellocrowley ơi. Em cũng đọc và nghe rất nhiều anh nói về dynamic. Nhưng em vẫn mập mờ về định nghĩa của nó. Anh giải thích thêm giúp em hiểu với được không ạ

Theo mình, nói về dynamic của amply là "cảm nhận" của bạn khi chơi đàn qua amply đó. Một amply có dynamic cao tức là khi bạn làm gì trên cây đàn, thì bạn cảm nhận được nó qua amply. VD bạn đánh mạnh, hoặc nhẹ trên đàn, bạn thấy amply cũng thể hiện điều đó. Bạn đánh các nốt ở các vị trí khác nhau trên cần đàn, bạn thấy amply thể hiện điều đó. Bạn "búng" dây, bạn cũng thấy amply hưởng ứng theo đó, v.v... hoặc đơn giản là bạn cảm nhận được rất rõ ràng tiếng của các vị trí pickup khác nhau (neck, mid, bridge), các loại pickup (single coil, humbucker).

Bài viết rất hay, cảm ơn chủ thớt

Bài viết cop nhặt của những bài viết khác

Đúng là bạn sẽ thấy những thông tin mình đề cập xuất hiện trong 1 số bài viết. Mình cũng tham khảo tài liệu, forum nước ngoài, và quan trọng ko phải mình chỉ dịch ra mà mình lựa chọn những ý kiến mình cho là đúng (theo kinh nghiệm và sở thích cá nhân mình) rồi diễn tả lại để cho anh em dễ hiểu. Chắc chắn bài viêt mình ko copy nguyên xi từ bất kỳ tài liệu nào (những chỗ mình copy thì mình đã chú thích cụ thể và chỉ rõ nguồn rồi)

Sẽ rất hay nếu có thêm nhiều bài viết "cóp nhặt" như thế này ...

Em nhớ đã đọc bài này từ rất lâu, khi còn là sinh viên chưa có con phơ con đàn nào ra hồn trong tay và nó đã giúp em rất nhiều.

Tuy nhiên đối với phơ cục thì k có nhiều chuyển biến đáng kể, nhưng phơ bàn công nghệ digital đã phát triển vượt bậc trong chất lượng lẫn giá thành với nhiều mẫu mã khác nhau, có thời gian em xin phép làm phần 2 của series này cùng vài review ngắn cho các con phơ bàn thông dụng.

Cám ơn ae!

Ủng hộ anh viết tiếp. Đang nghiên cứu con phơ bàn

Cảm ơn Toàn nhé. Anh viết bài này cũng lúc chơi chưa được nhiều và kỹ lưỡng cho lắm, chưa kể quan điểm sở thích cũng thay đổi theo thời gian. Có nhiều điều anh đã viết trước đây a cho là ko chính xác nữa. Tuy nhiên a vẫn giữ nguyên bài viết như vậy để các bạn cùng nhảy vào nhận xét tranh luận cho vui. Về phơ cục / phơ bàn a cũng đã có bài viết riêng rồi mà http://www.aeguitar.org/threads/for-beginner-only-phan-loai-pho-va-cach-su-dung.13365/

Ngày xưa có cái bài viết không nhớ ở đâu, viết về Emg, nói rằng 81/85 không kén gỗ, gỗ xịn gỗ 4' như nhau
Bài viết này làm mình hoang mang một thời gian dài , vì sau khi thử 81/85 trên 2 cây khác nhau thì chả có cái tí gì gọi là như nhau cả
Luyên thuyên thật

Và điều này liên quan gì đến việc bình phẩm bài viết cóp nhặt?

anh chưa kiếm nhiều nguồn mà đã vội tin một bài viết trên mạng rồi giờ lên trách ai
đàn ông mà chuyện ngày xưa giờ đem ra than àh ?

Ý mình chỉ là thích một bài viết, mà người viết nêu cảm nhận về chính mình nghĩ nên dùng cái gì để đuoc như ngày hôm nay, còn cop nhặt thì viết nó ko có tính riêng lắm, mình thích đọc cái cảm nhận suy nghĩ người viết hơn

Nếu vậy bạn ko đọc kỹ các bài viết của tớ rồi. Tất cả các bài viết của tớ trên forum này chứa đựng toàn thông tin từ kinh nghiệm của tớ khi chơi đồ. Những điều tớ viết tớ đã khẳng định rất nhiều lần là cảm nhận riêng, là cách nhìn riêng, là sở thích riêng của tớ. Nó có thể đúng, có thể sai, có thể phiến diện, cái đó bản thân tớ đã tự nhận. Chưa kể admin Phương hellocrowley cũng đã nhận định là những thông tin trong bài viết của tớ quá cảm tính, dựa trên sở thích cá nhân và có đôi chỗ mâu thuẫn với quan điểm của Phương.

Trong lĩnh vực âm thanh, và âm nhạc, nghệ thuật, theo tớ chả có gì là chuẩn mực, là hay, là đúng cả. Tất cả chỉ là tương đối, có thể đúng / hay với người này và sai / dở với người kia. Vậy nên tớ ko tham gia vào những cuộc tranh luận kiểu đúng - sai, hay - dở.

Nói thật là tớ chả thể hiểu nổi vì sao bạn luôn coi bài viết của mình là cóp nhặt nữa.

À bởi vì một số chỗ mình có đọc thấy đã từng đọc ở đau đo' rồi, có khi bạn viết cũng nên,))))))
Nó có gì đau , mình tôn trọng mà

Có những loại pickup ít kén đàn, cũng giống như có những loại phơ chỉ hợp 1 số đàn đó bạn. EMG81/85 bản thân mình đã thử trên 3 con gỗ basswood & maple/mahogany của mình & rất nhiều con khác của bạn bè thì thấy đều ra 1 tiếng đặc trưng, đặc biệt tiếng clean có thể nhận ra ngay. Tất nhiên là nó ko giống nhau hoàn toàn & cảm nhận mỗi ng sẽ khác, nhưng ko có nghĩa người ta nói luyên thuyên bốc phét đâu bạn.

Đồng ý với anh Phương và anh Cường. K riêng gì pickup EMG mà theo cảm nhận riêng của em thường pickup active có xu hướng ít phụ thuộc vào đàn, output của chúng khá ổn định và đặc trưng.